Een haard van deugd en wetenschap
Als één klooster in ons gewest kon togen op een historie, vooral op wetenschappelijk gebied, dan was het wel daar. Lees over de roemrijke historie van deze inrichting…..
Bismarck had in de Kulturkampf alle kloosters uit Duitsland verbannen. Tussen 1872 en 1886 vestigden zich meer dan vijftig communiteiten in Limburg, naast de bestaande kloosters. De plannen tot vestiging te Valkenburg dateren ongeveer van ’t jaar 1890. De Jezuïeten waren toen in Nederland reeds gehuisvest te Exaten (bij Roermond), Blijenbeek (bij Nijmegen) en te Wijnandsrade. Overal was evenwel plaatsgebrek.
Exaten en Blijenbeek konden zich door uitbreiding nog enigszins behelpen, echter te Wijnandsrade bleek dit onmogelijk, vandaar dat 10 September 1892 voor de Notaris te Valkenburg de acte gesloten werd tot aankoop van de landerijen waarop het klooster is tot stand gekomen. Als vertegenwoordiger van de talrijke eigenaren was hierbij tegenwoordig dhr. H. Habets te Valkenburg, terwijl Pater Johannes Frink -Rector van Exaten- het „Collegium Canisianum” vertegenwoordigde.
De plannen van ’t klooster werden gemaakt door den architect H. Hürth te Aken die o.a. ook de kloosters van de Eerw. Zusters van „Het Arme Kindje Jezus” te Aken en Stapelveld gebouwd heeft. De uitvoering werd opgedragen aan de firma H. Habets te Valkenburg. Zo werd op 1 Mei 1893 de eerste steen gelegd van de ongeveer 7 miljoen die nodig waren om het destijds grootste gebouw van Limburg te voltooien.
De werkzaamheden vlotten uitstekend en reeds in 1894 kon het College geopend worden voor de studerenden in de filosofie die van Exaten over kwamen. In 1895 kwamen de studenten in de theologie van Ditton-Hall (Engeland) terwijl in Augustus 1896 de eerste Priesterwijding plaats had. Sindsdien zijn in het St. Ignatiuscollege 911 Eerw. Paters tot Priester gewijd, waaronder de destijds Apostolisch-vicaris van Hiroshima in Japan, Mgr. Joh. Bapt. Ross, destijds Apostolische Administrateur van Estland Mgr. Profittlich. Ook waren er personen van vorstelijke bloede onder de kloostergemeenschap o.a. Pater George van Saksen. Pater Fr. v. Waldburg Wolfegg en meerdere graven en hertogen. Ofschoon het college van huis uit Duits was, zijn er toch doorlopend velen geweest van zeer uiteenlopende nationaliteiten die er hun studies in de filosofie en theologie kwamen voleinden.
Ook bekende Nederlanders o.a. Pater Kleyntjes die later een reeks geschiedenisboeken heeft samengesteld, Pater Speekman en Pater Gielen, Professoren te Nijmegen en Amsterdam. De vakken filosofie en theologie hebben altijd de eerste plaats ingenomen. Gedoceerd werd er verder; scholastieke filosofie, met de wetenschappen: Fysica, Chemie, Astronomie, Mathematica, Biologie, Antropologie, experimentele psychologie, verder Sociologie, Pedagogie, geschiedenis der filosofie, historische methodenleer, Godsdienstwetenschappen, retorica en homiletiek, Christelijke archeologie en kunst. Behalve in de beginsel- en hogere theologie werd nog onderricht gegeven in de dogmatische scholastieke theologie , exegese van het Oud- en Nieuw Testament met Bijbelse theologie, vaderlandse- en kerkelijke geschiedenis, de moraalleer, Oosterse theologie, Bijbelse filologie en liturgie.
De bezittingen van het klooster besloegen een oppervlakte van ongeveer 18 hectare, terwijl het geheel een bedrag van om en bij 1 miljoen goud Mark heeft gekost.
Ook voor de omliggende parochies zijn de Paters van het St. Ignatius-college altijd een zegen geweest. Nooit deden de heren Pastoors tevergeefs een beroep op hun medewerking. In de parochiekerk te Valkenburg dragen zij lederen Zondag enkele H.H. Missen op en in de zomermaanden de Mis voor de logees om 11 uur altijd, terwijl te Broekhem ook elke Zondag een of meerdere Paters aanwezig waren.
En dan de Sacramentsprocessies! Altijd waren de Duitse Paters aanwezig met een grote, stichtende groep. De tijdsomstandigheden hebben echter ook op het St. Ignatius-college hun stempel gedrukt. Waren er vroeger doorlopend 350 bewoners, in 1936 was het aantal reeds noodgedwongen teruggebracht op 130. Een grote vleugel van het prachtige gebouw was toen al gesloten en lag er stil en verlaten. Het was niet alleen voor Valkenburg en omgeving, maar voor heel het gewest een groot verlies, toen de Jezuïeten onze streek moesten verlaten.
De tweede wereldoorlog bracht de Jezuïten in grote problemen. Om de boeken aan de Gestapo te onttrekken brachten zij de bijzondere exemplaren onder in Maastricht en bij bevriende pastoors en particulieren in de regio. De rest van de collectie lieten zij achter in het Ignatiuscollege, waar zij vrijwel ongemoeid zijn gelaten.
De Jezuïeten werden verdreven ten faveure van de SS, die er een onderwijsinstituut vestigde. In 1959 werd de ‘Valkenburgse collectie boeken’ naar Frankfurt am Main overgebracht waar de Jezuïten sinds 1926 een hogeschool voor theologie stichtten.
Het gebouw bevatte 350 kamers en zalen, terwijl er 31 altaren waren waar gelijktijdig de Heilige Mis kon worden opgedragen. In de bibliotheek waren ongeveer 200.000 banden aanwezig. Zij was de grootste private bibliotheek van Duitsland en Nederland. Speciaal op het gebied van de scholastiek was ze zeer uitgebreid.
Aan het College was een wereldbekende Sterrenwacht verbonden die stond onder toezicht van den astronoom Pater Michael Esch. De professoren van het college gaven sedert 1926 het filosofisch-theologisch tijdschrift: „Scholastik” uit. Aan de inrichting zijn verbonden ’n natuurkundig, scheikundig, biologisch en experimenteel-psychologisch laboratorium.
En dan nog de bijenkasten. Door een speciale technische vinding waren de Jezuïeten in staat uit deze kasten de alleruiterste bijenhoning te halen. De productie aan honing bedroeg in het jaar 1935 ongeveer 400 kilo.
Het College heeft sinds 1894 tien Rectors gehad en wel van 18 September 1894 tot 19 September 1897 Pater Frink; van 19 September 1897 tot 2 September 1903 Pater Frick; van 2 September 1903 tot 13 Dec. 1906 Pater Nilkes; van 13 December 1906 tot 14 Juli 1912 Pater Schmidt; van 14 Juli 1912 tot 25 November 1915 Pater Kosters; van 25 November 1915 tot 8 Jan. 1918 Pater Chastonay; van 8 Jan. 1918 tot 26 Februari 1924 Pater Kempf; van 26 Febr. 1924 tot 13 November 1927 Pater Lauer; van 13 November 1927 tot April 1934 Pater Brust, die sedert 6 April 1934 Duits assistent was bij de Generaal-Overste te Rome. Van 7 Aug. 1934 was Rector: Pater Keller.
Van de professoren van het Ignatius-college zijn wegens hun wetenschappelijke werken wereldbekend o.a. de filosoof Pater Tilmann- Pesch; de dogmaticus Pater Christian Pesch, die een dogmatisch werk bestaande uit 9 banden heeft geschreven en een handleiding van 4 banden. Verder de exegeet Pater Knabenbauer, medeoprichter van den curus „Scripturae Sacrae”. Zelf heeft de geleerde schrijver 15 banden samengesteld; de moraal-theoloog Pater Lehmkuhl; de moraal-philosoof Pater Cathrein; in ’t bijzonder de assyriologie en astronoom Pater Kugler; verder de theoloog Pater- Dieckmann; de dogmaticus Pater Lange; de natuurkundige Pater Wulf; de entomoloog Pater Hermann Schmitz medewerker en destijds uitgever van het „Natuurhistorisch Maandblad”; de astronoom Pater Michael Esch en de wereldbekende bioloog Pater Wasmann, de „Mierenpater”.
http://www.heiligehuizenvalkenburg.nl/jezuitenklooster.html
Limburger koerier 12-09-1936